Wymogi stawiane przez gwałtowny rozwój technologii informacyjnych w tym szczególnie komputerowych sprawiły, że edukacja i wychowanie znalazły się na progu głębokich zmian. Nauczanie metodami werbalnymi i frontalnymi, a także zła organizacja pracy i wykorzystanie w niewystarczającym stopniu środków dydaktycznych sprawiają, iż szkoła nie wypełnia tych zadań, które do niej należą. Zdaniem B. Siemienieckiego "zhumanizowanie systemu kształcenia zdominowanego nowoczesną techniką komputerową to problem numer jeden z którym musi sobie poradzić współczesny system edukacyjny". Musi to znaleźć swoje odbicie w programach kształcenia, przygotowaniu nauczycieli, programach naukowych badających zjawiska patologiczne, oraz prawidłowości do kształcenia ludzi otwartych i tolerancyjnych. W tworzeniu uczącego się społeczeństwa, bazującego na zdobywaniu, odświeżaniu i wykorzystywaniu wiedzy mają być pomocne nowe technologie, mające za główny cel przeciwdziałanie pogłębianiu się przepaści informacyjnej i komunikacyjnej pomiędzy bogatymi i biednymi społecznościami. Współczesna edukacja ma niwelować przepaść jaka powstaje między tymi co potrafią korzystać z możliwości nowoczesnych technologii informatycznych, a tymi, którzy do nich dostępu nie mają. Celem wprowadzanych aktualnie zmian w edukacji i wychowaniu jest zerwanie z biernym przekazywaniem wiedzy i jej mechanicznym zapamiętywaniem. Szkoła winna się stać miejscem aktywnej twórczej współpracy pomiędzy nauczycielem a uczniem w procesie nauczania-uczenia się. Efektem edukacji, skierowanej na rozwój uczącego się ma być nie tylko świadomość szerokich możliwości w zakresie samodzielnego uczenia się, ale także wykształcenie zdolności poznawczych, umiejętność rozwiązywania problemów i myślenia twórczego. Aby tego dokonać niezbędne jest opanowanie przez niego podstawowych technik uczenia takich jak m in. docieranie do informacji, ich recepcja, gromadzenie i przetwarzanie. Ma to ogromny wpływ na rozwój takich cech osobowościowych jak : radość zdobywania wiedzy, rozbudzanie i rozszerzanie zainteresowań, koncentracji uwagi, uodparnianie na trudności itp. Dynamika zachodzących przemian społecznych w świecie w którym tak istotną rolę odgrywa technologia informatyczna mająca wpływ na wszystkie zmiany praktycznie we wszystkich dziedzinach życia także i w edukacji posiada coraz większe znaczenie. "Realizowana obecnie reforma oświaty nawiązuje wyraźnie do funkcjonowania edukacji na świecie, stawiając na twórczość i podmiotowość szkół, nauczycieli i uczniów" Dostrzega się rolę i znaczenie wprowadzania do szkół i placówek wychowawczych nowych technologii informatycznych. Ministerstwo Edukacji Narodowej tworzy warunki ułatwiające młodym ludziom dostęp do komputera. Realizowany jest projekt "Pracownia internetowa w każdej gminie", którego celem jest:
- przygotowanie uczniów do życia w globalnym społeczeństwie informacji poprzez zapewnienie możliwości i korzystania z technologii informatycznej i komunikacyjnej w uczeniu się i rozwiązywaniu problemów;
- usprawnianie komunikacji w oświacie;
- działanie na rzecz wyrównywania szans młodzieży z małych i oddalonych centrów kulturowych miejscowości;
- działanie inicjujące dalszy rozwój edukacji informatycznej, a w szczególności dostęp do Internetu.
Jesteśmy świadkami intensywnego procesu informatyzowania szkół i placówek opiekuńczych. Coraz częściej komputery trafiają do szkół podstawowych. Komputer w szkole odgrywa istotną rolę w realizacji celów: wspierania rozwoju myślenia, kształtowania wartości i wytwarzania wielu umiejętności. W placówkach opiekuńczych komputer w sposób istotny wpływa dodatkowo na min. zagospodarowanie czasu wolnego, oraz w sposób bardzo istotny pomaga sporządzać diagnozę dziecka. Dzieci i młodzież przebywająca w pogotowiu opiekuńczym ma zazwyczaj poważne opóźnienia w nauce, skłonności do wagarowania i utrwaloną niechęć do wysiłku intelektualnego. Ich przeszłość szkolna przedstawia się jak najgorzej. To szkoła była często przyczyną nieszczęścia, które nierzadko swój początek wzięło z wadliwie działającego domu rodzinnego. Po szkole pozostał najczęściej uraz lekceważenie i pogarda. Komputerowe wspomaganie procesu dydaktyczno-wychowawczego w pogotowiu opiekuńczym może w sposób istotny uatrakcyjnić sposób prowadzenia zajęć i przyczynić się do zmiany postaw. Prowadzone zajęcia mogą zawierać wiele elementów zabawowych, dają możliwość indywidualizacji pracy, rozwija myślenie twórcze wyobraźnię wnioskowanie, przewidywanie. Zdaniem B. Siemienieckiego, "praca z komputerem pozwala także doskonalić sprawność analizy i syntezy słuchowej w sposób naturalny ćwiczy sprawność manualną, orientację w przestrzeni, koncentrację uwagi, dokładność". Komputer w placówce sprawdza poziom przygotowania uczniów i ich osiągnięcia. Pomaga nauczycielowi przekazywać treści programowe wspierając je ilustracjami. Eksponuje ćwiczenia do samodzielnego rozwiązania, prowadzi dialog uczącego się z programem komputerowym. Dzięki komputerom nauczyciel ma możliwość prowadzenia stymulacji trudnych sytuacji co ułatwia ich rozwiązanie. Wszystkie osiągnięcia ucznia i jego poprzednie etapy uczenia się są w każdej chwili dostępne dla pedagoga dzięki pamięci komputerowej. Uczniowie o wiele chętniej odrabiają zadania domowe, gdy efekt ich pracy pojawia się na ekranie monitora komputerowego, niż na kartce zeszytu. Według obiegowej opinii wychowanków nauka przy komputerze "łatwiej wchodzi do głowy", a czas potrzebny na wykonanie zadania nie jest czasem straconym. Model współczesnej szkoły i wychowania wymaga stosowania zasad opartych na kształceniu wielostronnym i czynnościowym. Realizacji tych zasad nie da się w pełni wprowadzić bez kompleksowego stosowania różnorodnych mediów. Na podstawie przeprowadzanych indywidualnych rozmów przeprowadzonych z uczniem, przeglądanych stron WWW oraz programów multimedialnych, nauczyciel uzyskuje wiele bezcennych informacji o uczniu i jego zainteresowaniach. Dzięki bieżącej ewaluacji ucznia oraz nauczycielskiej intuicji wykorzystuje każda okazję do nawiązania kontaktu z uczniem. Uważam, że jedynie aktywny udział pracowni informatycznej w toku pracy placówki pozwala na zainteresowanie uczniów środkami multimedialnymi i dzięki temu może ona pełnić znaczącą rolę w procesie dydaktyczno – wychowawczym Wśród dyskusji nad rolą i miejscem komputera w szkole jedno nie ulega wątpliwości "osiągnięcie najlepszych efektów kształcenia przy poniesieniu najniższych kosztów jest możliwe tylko przy powszechnym zastosowaniu komputerów w szkole. Jednym słowem komputer powinien być wszechobecny w życiu szkoły, w przeciwnym razie, koszty ponoszone przez edukację są zbyt wysokie". Komputer "wtopiony" w rzeczywistość szkolną, stosowany na co dzień jako narzędzie wspomagające proces uczenia się, daje poczucie aktywnego w nim uczestnictwa oraz kontrolę nad uzyskanymi informacjami. Sprzyja kształtowaniu pozytywnych postaw wobec uczenia się i szkoły, przysparzając wiele radości i satysfakcji podczas codziennej pracy ucznia, jest szansą na podniesienie efektywności kształcenia i wychowania. Cała trudność polega na umiejętnym wkomponowaniu komputera w cały proces dydaktyczno-wychowawczy i na wyborze odpowiednich programów edukacyjnych. Bibliografia:
- Siemieniecki B. (red) "Komputer w diagnostyce i terapii pedagogicznej". Wyd. A. Marszałek , Toruń 1999 r.
- Siemieniecki B. "Komputery i hipermedia w procesie edukacji dorosłych". Wyd. A. Marszałek, Toruń 1996 r.
- Strykowski W. (red) "Standardy wyposażenia i obudowy medialnej elementem reformy szkolnej". Wyd. Media a edukacja, Poznań 1997 r.
Stanisław Śliwiński Wychowawca Pogotowie Opiekuńcze w Brzeziu |